همه چیز راجع به گرده گل
اولین بار کلمه گرده در سال ۱۷۶۰ به نام پولن (Pollen) در زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گرفت. گرده از یک لغت لاتین گرفته شده و به معنای پودر نرم است و در فرهنگ لغت آمریکایی به مواد پودر مانندی می گویند که در بساک گیاهان گلدار تولید میشود.
گرده گل دانه های خیلی کوچکی هستند که در انتهای پرچم گلها قرار می گیرند و از عوامل بارور شدن گیاهان به شمار می روند. گرده گل توسط زنبور عسل جمع آوری می شود و غذای زنبورهای جوان است و یکی از کامل ترین خوراکی های طبیعت محسوب می شود؛ زیرا تقریبا تمام مواد مغذی مورد نیاز انسان را شامل می شود. درباره خواص گرده گل همین بس که این محصول زنبور عسل سرشار از پروتئین ها (حدود 40 درصد پروتئین)، اسید آمینه های آزاد و ویتامین ها از جمله B-complex و اسید فولیک است.
جمع آوری گرده گل
زنبور عسل، گرده گل و ماده چسبناک اگلوتینات را برای پر کردن سبد گرده با استفاده از پاهای عقب خود جمعآوری میکند تا گرده گل زنبور عسل بسازد. این فرآیند شامل مرطوبسازی گلها بوسیله ترشحات دهانی زبان است و شکلگیری حبه گرده گل و چسبیدن آن به سبدهای ویژه را میسر میسازد.
زنبورداران از تلههای گرده گل در ورودی کندوها، جهت جمعآوری گرده گل خام استفاده میکنند، که جمعآوری گرده زنبور برای کاربردهای تجاری احتمالی را آسانتر میکند. ترکیبات مغذی مختلف گرده گل، باعث ایجاد خواص درمانی ارزشمند متفاوتی میشوند. گرده گل از زمانهای قدیم، بطور گسترده به عنوان عامل بالقوه برای کاربردهای درمانی یا تغذیهای شناخته میشود. تحقیقات پیشین نشان میدهند که زنان دوران باستان که آن را در رژیم غذایی خود گنجانده بودند، سالم، زیبا و قوی باقی ماندهاند.
لازم است بدانید که برای جمع آوری حدود یک قاشق چای خوری گرده گل، یک زنبور عسل به مدت روزانه هشت ساعت در طول یک ماه کار زحمت می کشد. پودر گرده گل بیش از دو میلیون دانه گرده گل دارد و یک قاشق چای خوری آن حاوی بیش از دو میلیارد و نیم دانه گرده گل است.
ترکیبات گرده گل
ترکیب شیمیایی گرده گل با توجه به عاملهای مختلفی از جمله منشأ گیاهی، گونه زنبور جمعآوری کننده و منشأ جغرافیایی آن، با یکدیگر تفاوت دارد. تحلیل گردهشناسی، بهترین روش برای شناسایی منشأ گیاهی گرده زنبور است. اخیراً، طیف وسیعی از فرآوردههای زنبور بصورت حبهای، قرص، آبنبات چوبی، مایعات خوراکی و تونیکها برای مصرف انسان تولید شدهاند. شیوهها و روشهای بهبود یافته جهت نمایهسازی جامع ترکیب گرده گل با منشأ گیاهی متفاوت، جهت درک تنوع آنها از لحاظ تفاوت مواد مغذی در منابع گیاهی مختلف و همچنین فعالیتهای زیستی بالقوه که برای سلامت انسان مفید هستند، ضروری است. اخیراً، شیوههای خاص مانند رنگنگاری گازی (GC)، رنگنگاری مایع (LC)، طیفسنجی جرمی رنگنگاری گازی (GC-MS)، رنگنگاری مایع به همراه طیفسنجی جرمی (LC-MS) و طیفسنجی جرمی با وضوح بالا، جهت تحلیل ترکیبات آن به منظور تسهیل کنترل کیفیت، نمایهسازی مواد مغذی و همچنین بررسی مکانیزمهای سوخت و ساز و فعالیت زیستی مورد استفاده قرار گرفتهاند.
دامنه تغییرات شیمیایی موجود در دانه های گرده عبارتند از: پروتئین ۹ تا ۳۷ درصد – مواد معدنی (براساس وزن خشک) ۳ تا ۷ درصد- رطوبت (دانه گرده تازه) ۹ تا ۳۶ درصد که این عدد براساس رطوبت روزانه محیط متغییر است و میانگین آن كل مواد شیمیایی در ۹٪ است.
پروتئین خام، عصاره اتری، قندهای احیا کننده، قندهای غیراحیا کننده، نشاسته، خاکستر، آب و موادی که تا کنون مشخص نشده، نیز در گرده گل وجود دارند.
مواد مغذی گرده گل
کربوهیدراتها
کربوهیدراتها گروه اصلی مواد تشکیل دهنده هستند و حدود ۴۰ تا ۸۵ درصد گرده گل خشک را تشکیل میدهند. فراوانترین کربوهیدرات نسبت به سایر کربوهیدراتهای گرده گل، فروکتوز، و سپس گلوکز و ساکارز هستند.
اولیگوساکاریدها و پلیساکاریدها نیز اجزای تشکیل دهنده بسیار مهمی درون گرده گل هستند که به تنظیم عملکردهای بیولوژیک مختلف کمک میکنند. بعلاوه، این مواد تشکیل دهنده، به عنوان شاخصهای مشخصهای برای تشخیص منشأ گیاهی گرده گل هستند. اگرچه، به دلیل ماهیت آبگُریزی بالا، وزن مولکولی زیاد و قطبیت بسیار مشابه آنها در میان قندها، شناسایی آنها هم از طریق روش GC و هم روش رنگنگاری مایع با عملکرد بالا (HPLC)، کار دشواری است.
پروتئین و آمینواسیدها
دومین ماده فراوان تشکیل دهنده گرده گل، پروتئینها هستند که به همراه ۲۰ آمینو اسید اساسی، حدود ۱۴ تا ۳۰ درصد آن خشک را تشکیل میدهند. آمینواسیدهایی مانند پرولین، اسید گلوتامیک و اسید آسپارتیک، آمینو اسیدهای اصلی هستند، هرچند، ترکیبات و مقادیر آمینو اسیدها در میان نمونههای مختلف گرده گل بدست آمده از منشأهای گیاهی و جغرافیایی مختلف، با یکدیگر متفاوت هستند. سطوح بالای پروتئینها و آمینواسیدها باعث میشوند تا گرده گل، خوراک حیوانی بسیار عالی بوده و تغذیه انسان را ارتقا دهند.
چربیها
مطالعات پیشین درباره مقدار کل چربیهای گرده گل جمعآوری شده بوسیله زنبور عسل، مقدار ۱ تا ۱۰ درصد در گرده گل خشک را نشان داد و روشهای GC و GC-MS برای تجزیه و تحلیل اسیدهای چرب مورد استفاده قرار گرفتند. تعداد کل ۲۰ اسید چرب در گرده گل یافت شد؛ بعلاوه، محققان رابطه بین توزیع اسیدهای چرب و منشأ گیاهی آن را اثبات کردند. اگرچه، به دلیل ساختارهای پیچیده چربی و ایزومرهای مختلف چربی، شناسایی گروههای دیگر چربی از جمله فسفولیپیدها و اسفینگولیپیدها با استفاده از روش حاضر، کار دشواری است.
ویتامینها
گرده گل سرشار از ویتامین، بخصوص ویتامینهای گروه B است. ویتامین B3 با نیکوتینامید و نیاسین، جزء تشکیل دهنده اصلی در میان ویتامینهای گروه B است که نشان دهنده مکمل غذایی خوب در مقابل پلاگر میشود. بعلاوه، ویتامین A، به عنوان یک آنتیاکسیدان عالی، تقریباً به مقدار ۵/۱ میلیگرم در هر ۱۰۰ گرم گرده گل خشک وجود دارد. گرده گل همچنین حاوی ویتامین E و مقادیر جزئی ویتامین C است. اختلاف مقدار ویتامینها بین گونههای مختلف گرده گل، میتواند نشان دهنده تفاوت منشأهای گیاهی این گردههای گل باشد.
مواد معدنی
گرده گل حاوی ریزمغذیهای غنی مانند پتاسیم (K)، سدیم (Na)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، فسفر (P)، روی (Zn)، آهن (Fe)، مس (Cu)، و منگنز (Mn) است و مکمل مناسبی برای کمبودهای تغذیهای انسان میباشد. گرده گل از منشأهای گیاهی مختلف، با توجه به انواع و مقادیر مواد معدنی مختلف آنها دستهبندی میشود. از این رو، مواد معدنی موجود در آن، ممکن است نه تنها به عنوان مکمل در رژیم غذایی استفاده شوند، بلکه میتوانند نشانگرهای مشخصهای برای شناسایی منشأهای گیاهی و بررسی کیفیت گرده گل باشند.
کاروتنوئیدها
کاروتنوئیدها گروه متنوعی از پلینهایی با رنگهای زرد تا قرمز هستند که مسئول رنگ بسیاری از محصولات کشاورزی گیاهی میباشند و نقش مهمی در سلامت انسان بازی میکنند. بتاکاروتن، به ویتامین A تبدیل میشود، که ریسک ابتلا به سرطان و بیماریهای قلبی-عروقی را کاهش میدهد. محققان دریافتند که مقدار بتاکاروتن، در نمونههای گرده گل رومانیایی، نسبت به نمونههای برزیلی، بسیار پایین هستند. بر اساس این تحقیق، مقادیر کل کاروتن، به دلیل اختلافات آب و هوایی و منشأ گیاهی گرده گل، تفاوت گستردهای دارند.
دیدگاه ها (1)
Very good article. I certainly appreciate this website. Keep writing!